Giữa một sa mạc cát nóng cháy da, bạn sẽ sững sờ khi bắt gặp một cảnh tượng lạ lùng – những con tàu ma phơi mình dưới cái nắng bỏng rát. Trên thực tế, những con tàu ma này là di vật còn lại từ quá khứ, khi biển Aral ở Uzbekistan còn là nơi khai thác cá sầm uất và trung tâm giao dịch thương mại cho các khu vực lân cận.
Chỉ trong một vài năm, nhiều vùng biển đã khô cạn, cá chết hàng loạt và không còn lại gì có thể tồn tại trên lớp cát nóng bỏng và con tàu gỉ hoen theo thời gian.
Biển Aral là một vùng bồn địa trũng gồm một vài hồ nước mặn nằm ở Trung Á mà trước kia liên kết thành một biển kín (không thông thủy với các biển hay đại dương khác).
Trước kia, biển Aral được sử dụng như hồ chứa lớn nhất thế giới, trải rộng trên diện tích 420.800km vuông. Hiện tại, Aral chỉ còn khoảng 3.200km vuông ngập nước. Trên thực tế, Aral có thể gọi là hồ vì nó không thông với biển khác, tuy vậy hồ duy trì được nồng độ muối khá cao, tương đương với nồng độ của đại dương.
Người ta đã từng dùng nước lấp đầy những vùng sa mạc để thuận tiện cho việc sản xuất cotton và một số thứ hàng hóa khác. Dự án này được thực hiện trong những năm 1940, cùng với việc xây dựng một kênh đào để chuyển hướng dòng chảy từ các sông để lấp đầy các hồ khô cạn.
Đồng thời, kế hoạch này chấp nhận hy sinh 50 tới 75% lượng nước mưa hằng năm bị thải đi. Trong suốt những năm 1960, mức nước giảm tới gần 30cm mỗi năm và sau đó, là hơn 70cm/trên trong những năm 1970.
Tình trạng của hồ nước lớn nhất thế giới này trở nên thê thảm hơn, khi năm 1980 lượng nước để phục vụ mục đích sản xuất được đẩy mạnh và mức giảm đẩy lên kỷ lục, hơn 1m trong một năm. Kết quả cuối cùng, Aral chẳng còn gì để khai thác và tận dụng.
Người dân địa phương phải đối mặt với hàng tá rắc rối, như công việc đánh bắt cá phải chấm dứt hoàn toàn vì nồng độ muối tăng cao và ôi nhiễm lây lan nhanh đến chóng mặt.
Đến tận năm 1991, khi Ukbekistan tách khỏi Nga, Aral mới bắt đầu được hồi sinh một phần. Dù vậy, cho đến nay, bóng ma của thời kỳ khủng hoảng vẫn còn in dấu trên vùng biển này, điển hình là những con tàu ma.
